Otoklavlar İçin Kritik Güvenlik Hususları
Basınçlı kaplar olarak tanımlanan otoklavlar, çeşitli sektörlerde farklı amaçlarla kullanılmaktadır. Ürünlerin doğrudan otoklava veya bir odaya yerleştirildiği, atmosferik basınçtan daha yüksek basınçlara maruz bırakıldığı ve çoğu durumda yüksek sıcaklıklara maruz kaldığı çeşitli işlemlerde kullanılırlar. Kullanım amacı ne olursa olsun, otoklavlar yüksek riskli ekipmanlar olduğundan, tüm otoklavlarda dikkatle uyulması gereken önemli hususlar vardır.
Güvenlik açısından en ciddi riskler, kritik bileşenlerin arızalanması durumunda otoklavda kontrolsüz enerji açığa çıkmasından kaynaklanır. Bu durum otoklav içerisindeki malzemelerin şiddetli bir şekilde dışarı fırlamasına neden olabilir. Ek olarak, otoklavın çalıştırılmasıyla ilişkili buhar yanıkları, sıcak sıvılarla haşlanma ve otoklav kapağını kapatırken el ve kol yaralanmaları gibi bir dizi potansiyel risk de vardır.
Fiziksel yaralanmaları önlemek için otoklav kullanan herkes potansiyel tehlikelerin ve gerekli güvenlik önlemlerinin farkında olmalıdır. Uygun güvenlik önlemleri alınarak yukarıda belirtilen riskler azaltılabilir. Alınacak önlemler otoklavın boyutuna, çalışma basıncına ve basınçlandırma ortamının tipine bağlıdır. Ancak genel anlamda kritik güvenlik noktaları tüm otoklavlarda ortaktır.
Temel olarak aşağıdaki kritik noktalara dikkat edilmelidir:
Kişisel Koruyucu Donanım (PPE):
Uygun koruyucu ekipman giyilmelidir.
Güvenlik amacıyla göz ve yüz koruması (yüz siperliği yüz risklerini en aza indirir).
Otoklavın doldurulması ve boşaltılması sırasında ısıya dayanıklı eldiven kullanılmalıdır.
Bilekleri ve önkolları korumak için uzun kollu giysiler giyilmelidir.
Eğitim:
Otoklavı kullanmadan önce eğitim kesinlikle gereklidir. Operatörlere verilen eğitim ve talimatlar, sistemi güvenli bir şekilde çalıştırmak için ihtiyaç duydukları tüm prosedür ve bilgileri kapsamalıdır. Ayrıca acil durumlarda izlenecek özel prosedürleri de içermelidir. Eğitim, personelin zarar görme riskini en aza indirdiği gibi süreçle amaçlanan sonuca ulaşılmasını da sağlar.
Otoklavın İçinde Bir Kişi Varken Yanlışlıkla Basınç Uygulamak:
İdeal olarak otoklavlarda 'adam içeride' alarmı bulunmalıdır. Böyle bir alarm mevcut olsa bile personel otoklava girmeden önce acil durum butonuna basmalı ve kontrol paneli anahtarını yanına almalıdır. Bu, personel içerideyken ekipmanın etkinleştirilmesi riskini ortadan kaldırır.
Otomatik ve Manuel Sistemlerin Kontrolü:
Bir otoklavın kontrolü tamamen manuel olabilir, ancak programlanabilir elektronik sistemler otoklav kontrolünde giderek yaygınlaşmaktadır. Bu sistemlerin sağladığı izleme ve kontrol yetenekleri oldukça karmaşık olabilir. Otomatik sistemler ile arızanın tespiti gözlemlenebilmekte, otomatik kapanma ve uzaktan izleme gerçekleştirilebilmektedir.
Otomatik otoklav sistemlerinde, tüm güvenlik cihazları tehlikeli bir durumda otoklavın enerjisinin (yani otoklavın içindeki basınçlandırma ortamının) güvenli bir şekilde dağıtılması yönünde yapılandırılmalıdır. Bu tehlikeli durumlar şunları içerir:
- Basınç Kaybı
- Güç Kaybı
- Aşırı basınç
- Aşırı sıcaklık
- Acil Durdurma Aktivasyonu
- Kilitleme/Sensör Uyuşmazlığı
Kapak Mekanizmasının Basınç Altında Yanlışlıkla Açılması/Arızası:
Otoklav kapağının kapanması otomasyon sistemleri ve ilgili anahtarlar kullanılarak sağlanmalıdır. Kapağın tamamen kapalı olduğu teyit edilene kadar basınçlandırma yapılmamalıdır.
Kapak tamamen kapatılmadan, emniyet mekanizması tam olarak devreye alınmadan ve otoklav hava sızdırmaz hale getirilmeden otoklava basınç uygulanamaz. Bu genellikle kapak güvenlik mekanizması ile basınçlandırma sistemi arasındaki kilitlemeyle elde edilir.
Herhangi bir otomatik kapak açma sisteminin bir parçası olarak kapak konumu izleme doğrulanmalıdır. Bu, birden fazla konum sensörü takılarak yapılabilir. Operatörün kapağın konumunu fiziksel olarak kontrol etmesine olanak sağlamak için görsel göstergelerin eklenmesi de önerilir.
Önleyici Bakım:
Otoklavların güvenliğini sağlamak için, tüm kritik bileşenlerin verimli bir şekilde çalışır durumda tutulmasını sağlayacak uygun bir izleme planı bulunmalıdır. Bu plan, tüm kritik güvenlik cihazlarının etkili bir şekilde çalıştığından emin olmak için eğitimli operatörler tarafından gerçekleştirilen günlük, haftalık ve yıllık kontrolleri içermelidir. Bunlar arasında yıllık periyodik bakımların önemi büyüktür ve üzerinde durulması gereken bir konudur. Ekipmanın olası işçilik hatalarına karşı sistematik ve periyodik kontrolleri güvenlik açısından çok önemlidir. Ayrıca ekipmanın gövdesi korozyon açısından incelenmeli, kapaktaki dişliler tahribatsız testlerden geçirilmeli ve bunların her ikisi de her yıl düzenli olarak kontrol edilmelidir. Önleyici bakım, otoklavınızın verimliliğini büyük ölçüde artıracak, arıza süresini azaltacak ve pahalı onarım maliyetlerinden tasarruf sağlayacaktır. Önleyici bakım yoluyla yapılan küçük ayarlamalar veya onarımlar, büyük onarımları veya parçaların erken değiştirilmesini önleyen planlı bir inceleme olarak görülebilir. Güvenliğin sağlanması ve acil bir durumun geciktirilmesi veya önlenmesi, önleyici bakımı kritik derecede önemli hale getirir.
Sonuç olarak, otoklavlar yüksek riskli ekipmanlardır. Bu nedenle, riski en aza indirmek, şirketler için hem finansal hem de ahlaki olarak büyük önem taşır. Yukarıda açıklanan güvenlik unsurlarını göz önünde bulundurarak ve bunları bir şirket kültürüne dahil ederek, sektörde uzun süreli deneyime sahip ve önemli referanslarla desteklenen güvenilir bir şirket seçmek, ilişkili riskleri en aza indirecektir.